सरल गीता (श्रीमद्भागवद्गीताको नेपाली पद्यानुवाद, शृङ्खला-३४) - Himal Post Himal Post
  • १६ चैत्र २०८०, शुक्रबार
  •      Fri Mar 29 2024
Logo

सरल गीता (श्रीमद्भागवद्गीताको नेपाली पद्यानुवाद, शृङ्खला-३४)



~स्व. पण्डित जीवनाथ उपाध्याय अधिकारी~

ज्ञानविज्ञानतृप्तात्मा कूटस्थो विजितेन्द्रियः।
युक्त इत्युच्यते योगी समलोष्टाश्मकाश्चनः।।८।।
सहृन्मित्रार्युदासीनमध्यस्थद्वेष्यबन्धुषु।
साधुष्वपि च पापेषु समबुद्धिर्विशिष्यते।।९।।

माटो, पत्थर, स्वर्णमाझ जसले देक्तैन क्यै भिन्नता
तृप्तात्मा, अविकारी, इन्द्रिजयी, त्यै योगी हो सर्वदा।
जो मध्यस्थ र शत्रु-मित्र-हितकृत्, द्वेषी तथा बन्धुमा
पापीमा अनि साधुमा छ समदृक् त्यो श्रेष्ठ हो लोकमा।।५।।

योगी युञ्जीत सततमात्मानं रहसि स्थितः।
एकाकी यतचित्तात्मा निराशीरपरिग्रहः।।१०।।
शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरमासनमात्मनः।
नात्युच्छ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम्।।११।।

रोकी मन्, अनि चित्त, इन्द्रिय, सँगै पन्छाई सब् वासना
योगी निर्जन ठाउँमा बसि गरोस् चिद्ब्रह्मको चिन्तना।
शुद्ध स्थानमहाँ फिँजाई मृगको छाला र कुश् वस्त्रको
धेरै उच्च न नीच आसन कसी गर्नु सुरू योगको।।६।।

तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रियः।
उपविश्यासने युञ्ज्याद्योगमात्मविशुद्धये।।१२।।
समं कायशिरोग्रीवं धारयन्नचलं स्थिरः।
संप्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं दिशश्चानवलोकयन्।।१३।।

त्यस्ता आसनमा बसी स्थिर भई, मन्‌चित्त औ इन्द्रिय
रोकी, आत्म विशुद्धि निम्ति पहिले ध्यानस्थ होस् साधक।
सोझो राखी शरीर, गर्दन तथा शिर्‌लाई निश्चल् गरी
दृष्टि सब्‌तिरबाट केन्द्रित गरी नासाग्रमा स्थिर् गरी।।७।।

प्रशान्तात्मा विगतभीर्ब्रह्मचारिव्रते स्थितः।
मनः संयम्य मच्चित्तो युक्त आसीत मत्परः।।१४।।
युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी नियत मानसः।
शान्तिं निर्वाणपरमां मत्संस्थामधिगच्छति।।१५।।

गर्दै पालन ब्रह्मचर्य वर्तको निर्भीक भै योगमा
मन् रोकेर प्रसन्नचित्त बनिई योगी डुबोस् मैमहाँ।
यस्ता रीत्‌सित मन् नियन्त्रित गरी, जो आत्मचिन्तन्‌महाँ
हर्दम् लाग्दछ, मिल्छ पार्थ ! जन त्यो मेरै नीजि रूपमा।।८।।

(क्रमशः)